A_radical_proposal_to_keep_your_personal_data_safe.tr.md

   1 Kişisel verilerinizi güvende tutmak için radikal bir öneri
   2
   3 Richard Stallman tarafından, 3 Nisan 2018
   4
   5 **Bugün üzerimizde uygulanan gözetim Sovyetler Birliği'ndekinden daha
   6 kötü durumda. Bu verilerin toplanmasını en baştan durdurmak için
   7 kanunlara ihtiyacımız var.**
   8
   9 Gazeteciler bana
  10 [Facebook](https://www.theguardian.com/technology/2018/mar/31/big-data-lie-exposed-simply-blaming-facebook-wont-fix-reclaim-private-information)
  11 verilerinin kötüye kullanılmasına gösterilen tepkinin mahremiyetin  geri
  12 kazanılması kampanyasında bir dönüm noktası olup olamayacağını
  13 soruyor. Olabilir, eğer insanlar kampanyalarını daha kapsamlı ve derin bir
  14 hale getirebilirlerse.
  15
  16 Daha kapsamlı, sadece
  17 [Facebook](https://www.theguardian.com/technology/facebook) değil tüm
  18 gözetleme sistemlerini dahil etmek anlamında. Daha derin, verilerin
  19 kullanımını denetlemekten verilerin toplanmasını denetlemeye geçmek
  20 anlamında. Gözetleme her tarafa yayılmış olduğu için, mahremiyeti eski
  21 haline getirmek muhakkak büyük bir değişiklik olacaktır, ve güçlü önlemler
  22 almayı gerektirmektedir.
  23
  24 Bugün üzerimizde uygulanan gözetim Sovyetler Birliği'ndekinden çok daha kötü
  25 durumda. Özgürlük ve demokrasi için, bunun büyük kısmını ortadan kaldırmak
  26 zorundayız. İnsanlara zarar vermek için verileri kullanmanın birçok yolu
  27 var, bu yüzden en güvenli veri tabanı hiç toplanmamış olandır. Bundan
  28 dolayı, AB'nin genel olarak kişisel verilerin nasıl kullanılacağını
  29 düzenleyen yaklaşımı yerine ([Genel Veri Koruma
  30 Yönetmeliği](https://www.eugdpr.org/)  veya GDPR), ben sistemlerin kişisel
  31 verileri toplamasını durduran bir kanun öneriyorum.
  32
  33 Bunu yapmanın en sağlam yolu, bir hükümetin isteğiyle kenara
  34 kaldırılamayacak bir yol, sistemlerin bir kişi hakkında veri toplamayacak
  35 şekilde kurulmasını zorunlu kılmaktır. Temel prensip, bir sistem temel
  36 fonksiyonunu veri olmadan yerine getirebiliyorsa o sistemin veri
  37 toplamayacak şekilde tasarlanmasıdır.
  38
  39 Kimin nereye seyahat ettiği özellikle çok hassas bir bilgidir, çünkü
  40 herhangi bir seçilmiş hedefi baskılamak için ideal bir dayanaktır. Örnek
  41 olarak Londra'daki trenleri ve otobüsleri alabiliriz.
  42
  43 Transport for London dijital ödeme kartı sistemi, herhangi bir Oyster ya da
  44 banka kartıyla ödemesi yapılan bütün yolculukları merkezi bir şekilde kayıt
  45 altına almaktadır. Bir yolcu kartı dijital olarak doldurduğunda, sistem
  46 kartı yolcunun kimliğiyle ilişkilendirmektedir. Bu tamamıyla bir gözetim
  47 anlamına gelmektedir.
  48
  49 Ulaşım sisteminin bu durumu GDPR kuralları altında haklı gösterebileceğini
  50 düşünüyorum. Benim teklifim, aksine, sistemin kimin nereye gittiğini takip
  51 etmeyi bırakmasıdır. Kartın temel işlevi yolculuk için ödeme yapmaktır. Bu,
  52 verileri merkezileştirmeden yapılabilir, bu yüzden ulaşım sistemi bunu
  53 yapmaktan vazgeçmelidir. Dijital ödemeleri kabul ederken, bunu anonim bir
  54 ödeme sistemi aracılığıyla yapmalıdır.
  55
  56 Sistemin süslü özellikleri, bir yolcunun geçmiş yolculuklarının listesini
  57 görüntülemesine izin vermesi gibi, temel işlevin bir parçası değildir, bu
  58 yüzden herhangi bir ilave gözetim yapılmasını haklı çıkarmaz.
  59
  60 Bu ilave hizmetler, talep eden kullanıcılara ayrı olarak sunulabilir. Daha
  61 da iyisi, kullanıcılar yolculuklarını özel olarak takip etmek için kendi
  62 kişisel sistemlerini kullanabilirler.
  63
  64 Siyah taksiler, sürücülü araba kiralamak için bir sistemin yolcuların
  65 kimliğini belirlemesine gerek olmadığını göstermektedir. Bu yüzden bu gibi
  66 sistemlerin yolcuların kimliğini belirlemesine izin verilmemelidir;
  67 yolculardan kimliklerini belirlemeye çalışmadan mahremiyete saygı duyan
  68 nakit para kabul etmeleri zorunlu kılınmalıdır.
  69
  70 Buna rağmen, kullanışlı dijital ödeme sistemleri de yolcuların gizliliğini
  71 ve mahremiyetini koruyabilir. Biz zaten bir tane geliştirdik: [GNU
  72 Taler](https://taler.net/en/). Ödemeyi yapanın anonim olması için
  73 tasarlanmıştır, fakat ödemeyi alanlar her zaman bellidir. Vergi kaçırmaya
  74 olanak sağlamaması için bu şekilde tasarladık. Bütün dijital ödeme
  75 sistemlerinin bu veya benzer bir metodu kullanarak gizliliği koruması
  76 zorunlu kılınmalıdır.
  77
  78 Peki ya güvenlik? Halka açık alanlardaki bu gibi sistemler insanları takip
  79 etmeyecek şekilde tasarlanmalıdır. Video kameralar, bir suç meydana gelmesi
  80 durumunda geriye dönük birkaç hafta boyunca kontrol edilebilecek yerel
  81 kayıtlar yapmalıdır, fakat bu kayıtların fiziksel olarak alınmadan uzaktan
  82 görüntülenmesine izin vermemelidir. Biyometrik sistemler, diğer herkesin
  83 mahremiyetine saygı göstermesi için, sadece mahkeme emri ile şüpheliler
  84 listesindeki insanları teshiş edecek şekilde tasarlanmalıdır. Adaletin
  85 olmadığı bir ülke terörizmden daha tehlikelidir, ve çok fazla güvenlik
  86 adaletsiz bir ülkeyi teşvik eder.
  87
  88 AB'nin GDPR düzenlemeleri iyi niyetlidir, fakat çok fazla ileriye
  89 gitmemektedir. Kuralları çok gevşek olduğu için çok fazla mahremiyet
  90 sağlamayacaktır. Eğer sisteme bir şekilde faydası varsa veri toplamaya izin
  91 vermektedir, ve herhangi bir verinin birşeyler için faydalı olması için bir
  92 yol bulmak çok kolaydır.
  93
  94 GDPR, kullanıcıların (bazı durumlarda) verilerinin toplanmasına onay
  95 vermesini gerektirmektedir, fakat bu pek işe yaramamaktadır. Sistem
  96 tasarımcıları onay almakta uzman olmuşlardır (Noam Chomsky’nin
  97 ifadesiyle). Çoğu kullanıcı bir sitenin şartlarını okumadan onaylar;
  98 kullanıcılardan karşılığında ilk doğan çocuklarını vermelerini  [zorunlu
  99 kılan](https://www.theguardian.com/technology/2014/sep/29/londoners-wi-fi-security-herod-clause)
 100 bir site birçok kullanıcıdan onay almıştır. Ve aynı şekilde, bir sistem
 101 modern hayat için çok önemliyse, otobüsler ve trenler gibi, kullanıcılar
 102 şartları görmezden gelmektedir çünkü onay vermemek düşünülmeyecek kadar can
 103 sıkıcı olmaktadır.
 104
 105 Mahremiyeti geri kazanmak için, onay bile istemeden önce gözetlemeye bir son
 106 vermeliyiz.
 107
 108 Son olarak, kendi bilgisayarınızdaki yazılımı unutmayın. Eğer Apple, Google
 109 ya da Microsoft'un özgür olmayan yazılımı ise, [sizin hakkınızda düzenli
 110 olarak casusluk
 111 yapmaktadır](https://www.gnu.org/proprietary/proprietary.tr.html). Bunun
 112 nedeni sizin hakkınızda casusluk yapmaktan çekinmeyecek şirketler tarafından
 113 kontrol edilmeleridir. Kar söz konusu olduğunda şirketler ahlaki ilkelerini
 114 kaybetme eğilimi göstermektedirler. Tam aksine, özgür yazılım [kullanıcıları
 115 tarafından kontrol
 116 edilmektedir](https://www.gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important.tr.html).
 117 Bu kullanıcı topluluğu yazılımın dürüst olarak kalmasını sağlamaktadır.
 118
 119 Richard Stallman, özgür işletim sistemi GNU'nun geliştirilmesini başlatan,
 120 Özgür [Yazılım](https://www.theguardian.com/technology/software)  Vakfı'nın
 121 başkanıdır.
 122
 123 Telif Hakkı 2018 Richard Stallman. [Creative Commons Atıf-Türetilemez
 124 Lisansı 4.0](https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr) altında
 125 yayınlanmıştır.  Orijinal İngilizce versiyonu [The
 126 Guardian](https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/apr/03/facebook-abusing-data-law-privacy-big-tech-surveillance)
 127 adresinde yayınlanmıştır.  3 Nisan 2018.