1 # SOME DESCRIPTIVE TITLE
2 # Copyright (C) YEAR Richard Stallman
3 # This file is distributed under the same license as the A radical proposal to keep your personal data safe package.
4 # FIRST AUTHOR <EMAIL@ADDRESS>, YEAR.
8 "Project-Id-Version: A radical proposal to keep your personal data safe n/a\n"
9 "POT-Creation-Date: 2020-10-28 06:25+0100\n"
10 "PO-Revision-Date: 2020-08-16 08:32+0000\n"
11 "Last-Translator: Oğuz Ersen <oguzersen@protonmail.com>\n"
12 "Language-Team: Turkish <https://hosted.weblate.org/projects/rms-personal-"
13 "data-safe/translation/tr/>\n"
16 "Content-Type: text/plain; charset=UTF-8\n"
17 "Content-Transfer-Encoding: 8bit\n"
18 "Plural-Forms: nplurals=2; plural=n != 1;\n"
19 "X-Generator: Weblate 4.2-dev\n"
23 msgid "A radical proposal to keep your personal data safe"
24 msgstr "Kişisel verilerinizi güvende tutmak için radikal bir öneri"
27 msgid "by Richard Stallman, 2018-04-03"
28 msgstr "Richard Stallman tarafından, 3 Nisan 2018"
33 "**The surveillance imposed on us today is worse than in the Soviet\n"
34 "Union. We need laws to stop this data being collected in the first\n"
37 "**Bugün üzerimizde uygulanan gözetim Sovyetler Birliği'ndekinden daha\n"
38 "kötü durumda. Bu verilerin toplanmasını en baştan durdurmak için\n"
39 "kanunlara ihtiyacımız var.**\n"
43 "Journalists have been asking me whether the revulsion against the abuse of "
44 "[Facebook](https://www.theguardian.com/technology/2018/mar/31/big-data-lie-"
45 "exposed-simply-blaming-facebook-wont-fix-reclaim-private-information) data "
46 "could be a turning point for the campaign to recover privacy. That could "
47 "happen, if the public makes its campaign broader and deeper."
49 "Gazeteciler bana [Facebook](https://www.theguardian.com/technology/2018/"
50 "mar/31/big-data-lie-exposed-simply-blaming-facebook-wont-fix-reclaim-private-"
51 "information) verilerinin kötüye kullanılmasına gösterilen tepkinin "
52 "mahremiyetin geri kazanılması kampanyasında bir dönüm noktası olup "
53 "olamayacağını soruyor. Olabilir, eğer insanlar kampanyalarını daha kapsamlı "
54 "ve derin bir hale getirebilirlerse."
58 "Broader, meaning extending to all surveillance systems, not just [Facebook]"
59 "(https://www.theguardian.com/technology/facebook). Deeper, meaning to "
60 "advance from regulating the use of data to regulating the accumulation of "
61 "data. Because surveillance is so pervasive, restoring privacy is necessarily "
62 "a big change, and requires powerful measures."
64 "Daha kapsamlı, sadece [Facebook](https://www.theguardian.com/technology/"
65 "facebook) değil tüm gözetleme sistemlerini dahil etmek anlamında. Daha "
66 "derin, verilerin kullanımını denetlemekten verilerin toplanmasını "
67 "denetlemeye geçmek anlamında. Gözetleme her tarafa yayılmış olduğu için, "
68 "mahremiyeti eski haline getirmek muhakkak büyük bir değişiklik olacaktır, ve "
69 "güçlü önlemler almayı gerektirmektedir."
73 "The surveillance imposed on us today far exceeds that of the Soviet Union. "
74 "For freedom and democracy’s sake, we need to eliminate most of it. There are "
75 "so many ways to use data to hurt people that the only safe database is the "
76 "one that was never collected. Thus, instead of the EU’s approach of mainly "
77 "regulating how personal data may be used (in its [General Data Protection "
78 "Regulation](https://www.eugdpr.org/) or GDPR), I propose a law to stop "
79 "systems from collecting personal data."
81 "Bugün üzerimizde uygulanan gözetim Sovyetler Birliği'ndekinden çok daha kötü "
82 "durumda. Özgürlük ve demokrasi için, bunun büyük kısmını ortadan kaldırmak "
83 "zorundayız. İnsanlara zarar vermek için verileri kullanmanın birçok yolu "
84 "var, bu yüzden en güvenli veri tabanı hiç toplanmamış olandır. Bundan "
85 "dolayı, AB'nin genel olarak kişisel verilerin nasıl kullanılacağını "
86 "düzenleyen yaklaşımı yerine ([Genel Veri Koruma Yönetmeliği](https://www."
87 "eugdpr.org/) veya GDPR), ben sistemlerin kişisel verileri toplamasını "
88 "durduran bir kanun öneriyorum."
92 "The robust way to do that, the way that can’t be set aside at the whim of a "
93 "government, is to require systems to be built so as not to collect data "
94 "about a person. The basic principle is that a system must be designed not to "
95 "collect certain data, if its basic function can be carried out without that "
98 "Bunu yapmanın en sağlam yolu, bir hükümetin isteğiyle kenara "
99 "kaldırılamayacak bir yol, sistemlerin bir kişi hakkında veri toplamayacak "
100 "şekilde kurulmasını zorunlu kılmaktır. Temel prensip, bir sistem temel "
101 "işlevini veri olmadan yerine getirebiliyorsa o sistemin veri toplamayacak "
102 "şekilde tasarlanmasıdır."
106 "Data about who travels where is particularly sensitive, because it is an "
107 "ideal basis for repressing any chosen target. We can take the London trains "
108 "and buses as a case for study."
110 "Kimin nereye seyahat ettiği özellikle çok hassas bir bilgidir, çünkü "
111 "herhangi bir seçilmiş hedefi baskılamak için ideal bir dayanaktır. Örnek "
112 "olarak Londra'daki trenleri ve otobüsleri alabiliriz."
116 "The Transport for London digital payment card system centrally records the "
117 "trips any given Oyster or bank card has paid for. When a passenger feeds the "
118 "card digitally, the system associates the card with the passenger’s "
119 "identity. This adds up to complete surveillance."
121 "Transport for London dijital ödeme kartı sistemi, herhangi bir Oyster ya da "
122 "banka kartıyla ödemesi yapılan bütün yolculukları merkezi bir şekilde kayıt "
123 "altına almaktadır. Bir yolcu kartı dijital olarak doldurduğunda, sistem "
124 "kartı yolcunun kimliğiyle ilişkilendirmektedir. Bu tamamıyla bir gözetim "
125 "anlamına gelmektedir."
129 "I expect the transport system can justify this practice under the GDPR’s "
130 "rules. My proposal, by contrast, would require the system to stop tracking "
131 "who goes where. The card’s basic function is to pay for transport. That can "
132 "be done without centralising that data, so the transport system would have "
133 "to stop doing so. When it accepts digital payments, it should do so through "
134 "an anonymous payment system."
136 "Ulaşım sisteminin bu durumu GDPR kuralları altında haklı gösterebileceğini "
137 "düşünüyorum. Benim teklifim, aksine, sistemin kimin nereye gittiğini takip "
138 "etmeyi bırakmasıdır. Kartın temel işlevi yolculuk için ödeme yapmaktır. Bu, "
139 "verileri merkezileştirmeden yapılabilir, bu yüzden ulaşım sistemi bunu "
140 "yapmaktan vazgeçmelidir. Dijital ödemeleri kabul ederken, bunu anonim bir "
141 "ödeme sistemi aracılığıyla yapmalıdır."
145 "Frills on the system, such as the feature of letting a passenger review the "
146 "list of past journeys, are not part of the basic function, so they can’t "
147 "justify incorporating any additional surveillance."
149 "Sistemin süslü özellikleri, bir yolcunun geçmiş yolculuklarının listesini "
150 "görüntülemesine izin vermesi gibi, temel işlevin bir parçası değildir, bu "
151 "yüzden herhangi bir ilave gözetim yapılmasını haklı çıkarmaz."
155 "These additional services could be offered separately to users who request "
156 "them. Even better, users could use their own personal systems to privately "
157 "track their own journeys."
159 "Bu ilave hizmetler, talep eden kullanıcılara ayrı olarak sunulabilir. Daha "
160 "da iyisi, kullanıcılar yolculuklarını özel olarak takip etmek için kendi "
161 "kişisel sistemlerini kullanabilirler."
165 "Black cabs demonstrate that a system for hiring cars with drivers does not "
166 "need to identify passengers. Therefore such systems should not be allowed to "
167 "identify passengers; they should be required to accept privacy-respecting "
168 "cash from passengers without ever trying to identify them."
170 "Siyah taksiler, sürücülü araba kiralamak için bir sistemin yolcuların "
171 "kimliğini belirlemesine gerek olmadığını göstermektedir. Bu yüzden bu gibi "
172 "sistemlerin yolcuların kimliğini belirlemesine izin verilmemelidir; "
173 "yolculardan kimliklerini belirlemeye çalışmadan mahremiyete saygı duyan "
174 "nakit para kabul etmeleri zorunlu kılınmalıdır."
178 "However, convenient digital payment systems can also protect passengers’ "
179 "anonymity and privacy. We have already developed one: [GNU Taler](https://"
180 "taler.net/en/). It is designed to be anonymous for the payer, but payees are "
181 "always identified. We designed it that way so as not to facilitate tax "
182 "dodging. All digital payment systems should be required to defend anonymity "
183 "using this or a similar method."
185 "Buna rağmen, kullanışlı dijital ödeme sistemleri de yolcuların gizliliğini "
186 "ve mahremiyetini koruyabilir. Biz zaten bir tane geliştirdik: [GNU Taler]"
187 "(https://taler.net/en/). Ödemeyi yapanın anonim olması için tasarlanmıştır, "
188 "fakat ödemeyi alanlar her zaman bellidir. Vergi kaçırmaya olanak sağlamaması "
189 "için bu şekilde tasarladık. Bütün dijital ödeme sistemlerinin bu veya benzer "
190 "bir metodu kullanarak gizliliği koruması zorunlu kılınmalıdır."
194 "What about security? Such systems in areas where the public are admitted "
195 "must be designed so they cannot track people. Video cameras should make a "
196 "local recording that can be checked for the next few weeks if a crime "
197 "occurs, but should not allow remote viewing without physical collection of "
198 "the recording. Biometric systems should be designed so they only recognise "
199 "people on a court-ordered list of suspects, to respect the privacy of the "
200 "rest of us. An unjust state is more dangerous than terrorism, and too much "
201 "security encourages an unjust state."
203 "Peki ya güvenlik? Halka açık alanlardaki bu gibi sistemler insanları takip "
204 "etmeyecek şekilde tasarlanmalıdır. Video kameralar, bir suç meydana gelmesi "
205 "durumunda geriye dönük birkaç hafta boyunca kontrol edilebilecek yerel "
206 "kayıtlar yapmalıdır, fakat bu kayıtların fiziksel olarak alınmadan uzaktan "
207 "görüntülenmesine izin vermemelidir. Biyometrik sistemler, diğer herkesin "
208 "mahremiyetine saygı göstermesi için, sadece mahkeme emri ile şüpheliler "
209 "listesindeki insanları teshiş edecek şekilde tasarlanmalıdır. Adaletin "
210 "olmadığı bir ülke terörizmden daha tehlikelidir, ve çok fazla güvenlik "
211 "adaletsiz bir ülkeyi teşvik eder."
215 "The EU’s GDPR regulations are well-meaning, but do not go very far. It will "
216 "not deliver much privacy, because its rules are too lax. They permit "
217 "collecting any data if it is somehow useful to the system, and it is easy to "
218 "come up with a way to make any particular data useful for something."
220 "AB'nin GDPR düzenlemeleri iyi niyetlidir, fakat çok fazla ileriye "
221 "gitmemektedir. Kuralları çok gevşek olduğu için çok fazla mahremiyet "
222 "sağlamayacaktır. Eğer sisteme bir şekilde faydası varsa veri toplamaya izin "
223 "vermektedir, ve herhangi bir verinin birşeyler için faydalı olması için bir "
224 "yol bulmak çok kolaydır."
228 "The GDPR makes much of requiring users (in some cases) to give consent for "
229 "the collection of their data, but that doesn’t do much good. System "
230 "designers have become expert at manufacturing consent (to repurpose Noam "
231 "Chomsky’s phrase). Most users consent to a site’s terms without reading "
232 "them; a company that [required](https://www.theguardian.com/technology/2014/"
233 "sep/29/londoners-wi-fi-security-herod-clause) users to trade their first-"
234 "born child got consent from plenty of users. Then again, when a system is "
235 "crucial for modern life, like buses and trains, users ignore the terms "
236 "because refusal of consent is too painful to consider."
238 "GDPR, kullanıcıların (bazı durumlarda) verilerinin toplanmasına onay "
239 "vermesini gerektirmektedir, fakat bu pek işe yaramamaktadır. Sistem "
240 "tasarımcıları onay almakta uzman olmuşlardır (Noam Chomsky’nin ifadesiyle). "
241 "Çoğu kullanıcı bir sitenin şartlarını okumadan onaylar; kullanıcılardan "
242 "karşılığında ilk doğan çocuklarını vermelerini [zorunlu kılan](https://www."
243 "theguardian.com/technology/2014/sep/29/londoners-wi-fi-security-herod-"
244 "clause) bir site birçok kullanıcıdan onay almıştır. Ve aynı şekilde, bir "
245 "sistem modern hayat için çok önemliyse, otobüsler ve trenler gibi, "
246 "kullanıcılar şartları görmezden gelmektedir çünkü onay vermemek "
247 "düşünülmeyecek kadar can sıkıcı olmaktadır."
251 "To restore privacy, we must stop surveillance before it even asks for "
254 "Mahremiyeti geri kazanmak için, onay bile istemeden önce gözetlemeye bir son "
259 "Finally, don’t forget the software in your own computer. If it is the non-"
260 "free software of Apple, Google or Microsoft, it [spies on you regularly]"
261 "(https://gnu.org/malware/). That’s because it is controlled by a company "
262 "that won’t hesitate to spy on you. Companies tend to lose their scruples "
263 "when that is profitable. By contrast, free (libre) software is [controlled "
264 "by its users](https://gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important."
265 "html). That user community keeps the software honest."
267 "Son olarak, kendi bilgisayarınızdaki yazılımı unutmayın. Eğer Apple, Google "
268 "ya da Microsoft'un özgür olmayan yazılımı ise, [sizin hakkınızda düzenli "
269 "olarak casusluk yapmaktadır](https://www.gnu.org/proprietary/proprietary.tr."
270 "html). Bunun nedeni sizin hakkınızda casusluk yapmaktan çekinmeyecek "
271 "şirketler tarafından kontrol edilmeleridir. Kar söz konusu olduğunda "
272 "şirketler ahlaki ilkelerini kaybetme eğilimi göstermektedirler. Tam aksine, "
273 "özgür yazılım [kullanıcıları tarafından kontrol edilmektedir](https://www."
274 "gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important.tr.html). Bu kullanıcı "
275 "topluluğu yazılımın dürüst olarak kalmasını sağlamaktadır."
279 "Richard Stallman is president of the Free Software Foundation, which "
280 "launched the development of a free/libre operating system GNU."
282 "Richard Stallman, özgür işletim sistemi GNU'nun geliştirilmesini başlatan, "
283 "Özgür Yazılım Vakfı'nın başkanıdır."
287 "Copyright 2018 Richard Stallman. Released under [Creative Commons "
288 "Attribution NoDerivatives License 4.0](https://creativecommons.org/licenses/"
289 "by-nd/4.0/). The original English version was published in [The Guardian]"
290 "(https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/apr/03/facebook-abusing-data-"
291 "law-privacy-big-tech-surveillance) 2018-04-03."
293 "Telif Hakkı 2018 Richard Stallman. [Creative Commons Atıf-Türetilemez "
294 "Lisansı 4.0](https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr) altında "
295 "yayınlanmıştır. Orijinal İngilizce versiyonu [The Guardian](https://www."
296 "theguardian.com/commentisfree/2018/apr/03/facebook-abusing-data-law-privacy-"
297 "big-tech-surveillance) adresinde yayınlanmıştır. 3 Nisan 2018."
projects / text-rms-personal-data-safe.git / blob