1 # SOME DESCRIPTIVE TITLE
2 # Copyright (C) YEAR Richard Stallman
3 # This file is distributed under the same license as the A radical proposal to keep your personal data safe package.
4 # FIRST AUTHOR <EMAIL@ADDRESS>, YEAR.
8 "Project-Id-Version: A radical proposal to keep your personal data safe n/a\n"
9 "POT-Creation-Date: 2020-04-16 20:50+0200\n"
10 "PO-Revision-Date: 2020-04-16 18:49+0000\n"
11 "Last-Translator: Petter Reinholdtsen <pere-weblate@hungry.com>\n"
12 "Language-Team: Polish <https://hosted.weblate.org/projects/rms-personal-data-"
13 "safe/translation/pl/>\n"
16 "Content-Type: text/plain; charset=UTF-8\n"
17 "Content-Transfer-Encoding: 8bit\n"
18 "Plural-Forms: nplurals=3; plural=n==1 ? 0 : n%10>=2 && n%10<=4 && (n%100<10 "
19 "|| n%100>=20) ? 1 : 2;\n"
20 "X-Generator: Weblate 4.0.1-dev\n"
24 msgid "A radical proposal to keep your personal data safe"
25 msgstr "Radykalna propozycja w celu zapewnienia bezpieczeństwa danych osobowych"
28 msgid "by Richard Stallman, 2018-04-03"
29 msgstr "od Richard Stallman, 2018-04-03"
34 "**The surveillance imposed on us today is worse than in the Soviet\n"
35 "Union. We need laws to stop this data being collected in the first\n"
38 "**Nadzór narzucony nam dzisiaj jest gorszy niż w ZSRR.\n"
39 "Potrzebujemy przepisów, aby zatrzymać gromadzenie tych danych w pierwszej kolejności.**\n"
43 "Journalists have been asking me whether the revulsion against the abuse of "
44 "[Facebook](https://www.theguardian.com/technology/2018/mar/31/big-data-lie-"
45 "exposed-simply-blaming-facebook-wont-fix-reclaim-private-information) data "
46 "could be a turning point for the campaign to recover privacy. That could "
47 "happen, if the public makes its campaign broader and deeper."
49 "Dziennikarze pytali mnie, czy wstręt przeciwko nadużyciom [Facebook](https://"
50 "www.theguardian.com/technology/2018/mar/31/big-data-lie-exposed-simply-"
51 "blaming-facebook-wont-fix-reclaim-private-information) dane mogą być punktem "
52 "zwrotnym dla kampanii w celu odzyskania prywatności. Może się to zdarzyć, "
53 "jeśli społeczeństwo poszerzy swoją kampanię."
57 "Broader, meaning extending to all surveillance systems, not just [Facebook]"
58 "(https://www.theguardian.com/technology/facebook). Deeper, meaning to "
59 "advance from regulating the use of data to regulating the accumulation of "
60 "data. Because surveillance is so pervasive, restoring privacy is necessarily "
61 "a big change, and requires powerful measures."
63 "Szerszy, obejmujący wszystkie systemy nadzoru, nie tylko [Facebook](https://"
64 "www.theguardian.com/technology/facebook). Głębiej, czyli przejść od "
65 "regulacji wykorzystania danych do regulacji gromadzenia danych. Ponieważ "
66 "nadzór jest tak wszechobecny, przywracanie prywatności jest koniecznie dużą "
67 "zmianą i wymaga potężnych środków."
71 "The surveillance imposed on us today far exceeds that of the Soviet Union. "
72 "For freedom and democracy’s sake, we need to eliminate most of it. There are "
73 "so many ways to use data to hurt people that the only safe database is the "
74 "one that was never collected. Thus, instead of the EU’s approach of mainly "
75 "regulating how personal data may be used (in its [General Data Protection "
76 "Regulation](https://www.eugdpr.org/) or GDPR), I propose a law to stop "
77 "systems from collecting personal data."
79 "Nadzór nałożony na nas dzisiaj znacznie przewyższa nadzór Związku "
80 "Radzieckiego. Dla wolności i demokracji musimy wyeliminować większość z "
81 "nich. Jest tak wiele sposobów wykorzystywania danych do ranienia ludzi, że "
82 "jedyną bezpieczną bazą danych jest ta, która nigdy nie została zebrana. "
83 "Dlatego zamiast podejścia UE polegającego głównie na regulowaniu sposobu, w "
84 "jaki dane osobowe mogą być wykorzystywane (w [Ogólnym Rozporządzeniu o "
85 "Ochronie Danych](https://www.eugdpr.org/) lub RODO), proponuję ustawę, która "
86 "powstrzyma systemy przed gromadzeniem danych osobistych."
90 "The robust way to do that, the way that can’t be set aside at the whim of a "
91 "government, is to require systems to be built so as not to collect data "
92 "about a person. The basic principle is that a system must be designed not to "
93 "collect certain data, if its basic function can be carried out without that "
96 "Solidnym sposobem na zrobienie tego, czego nie można odłożyć na kaprys "
97 "rządu, jest wymaganie budowy systemów, aby nie gromadzić danych o osobie. "
98 "Podstawową zasadą jest to, że system musi być tak zaprojektowany, aby nie "
99 "gromadził pewnych danych, jeśli jego podstawową funkcję można wykonać bez "
104 "Data about who travels where is particularly sensitive, because it is an "
105 "ideal basis for repressing any chosen target. We can take the London trains "
106 "and buses as a case for study."
108 "Dane o tym, kto podróżuje, są szczególnie wrażliwe, ponieważ stanowią "
109 "idealną podstawę do represji dowolnego wybranego celu. Jako przykład możemy "
110 "wziąć pociągi i autobusy z Londynu."
114 "The Transport for London digital payment card system centrally records the "
115 "trips any given Oyster or bank card has paid for. When a passenger feeds the "
116 "card digitally, the system associates the card with the passenger’s "
117 "identity. This adds up to complete surveillance."
119 "System cyfrowej karty płatniczej Transport for London rejestruje centralnie "
120 "podróże, za które zapłaciła dana karta Oyster lub karta bankowa. Gdy pasażer "
121 "podaje kartę cyfrowo, system kojarzy kartę z tożsamością pasażera. Daje to "
122 "całkowitą kontrolę."
126 "I expect the transport system can justify this practice under the GDPR’s "
127 "rules. My proposal, by contrast, would require the system to stop tracking "
128 "who goes where. The card’s basic function is to pay for transport. That can "
129 "be done without centralising that data, so the transport system would have "
130 "to stop doing so. When it accepts digital payments, it should do so through "
131 "an anonymous payment system."
133 "Oczekuję, że system transportu może uzasadnić tę praktykę zgodnie z "
134 "przepisami RODO. Natomiast moja propozycja wymagałaby od systemu "
135 "zaprzestania śledzenia, kto idzie dokąd. Podstawową funkcją karty jest "
136 "opłacenie transportu. Można to zrobić bez centralizacji tych danych, więc "
137 "system transportu musiałby przestać to robić. Kiedy akceptuje płatności "
138 "cyfrowe, powinien to robić za pośrednictwem anonimowego systemu płatności."
142 "Frills on the system, such as the feature of letting a passenger review the "
143 "list of past journeys, are not part of the basic function, so they can’t "
144 "justify incorporating any additional surveillance."
146 "Dodatki w systemie, takie jak umożliwienie pasażerowi przejrzenia listy "
147 "poprzednich podróży, nie są częścią podstawowej funkcji, więc nie mogą "
148 "uzasadnić włączenia dodatkowego nadzoru."
152 "These additional services could be offered separately to users who request "
153 "them. Even better, users could use their own personal systems to privately "
154 "track their own journeys."
156 "Te dodatkowe usługi mogą być oferowane osobno użytkownikom, którzy o nie "
157 "proszą. Co więcej, użytkownicy mogą korzystać z własnych systemów "
158 "osobistych, aby prywatnie śledzić swoje podróże."
162 "Black cabs demonstrate that a system for hiring cars with drivers does not "
163 "need to identify passengers. Therefore such systems should not be allowed to "
164 "identify passengers; they should be required to accept privacy-respecting "
165 "cash from passengers without ever trying to identify them."
167 "Czarne taksówki pokazują, że system wynajmu samochodów z kierowcami nie musi "
168 "identyfikować pasażerów. Dlatego takie systemy nie powinny mieć możliwości "
169 "identyfikacji pasażerów; powinni być zobowiązani do przyjmowania szanujących "
170 "prywatność środków pieniężnych od pasażerów bez próby ich zidentyfikowania."
174 "However, convenient digital payment systems can also protect passengers’ "
175 "anonymity and privacy. We have already developed one: [GNU Taler](https://"
176 "taler.net/en/). It is designed to be anonymous for the payer, but payees are "
177 "always identified. We designed it that way so as not to facilitate tax "
178 "dodging. All digital payment systems should be required to defend anonymity "
179 "using this or a similar method."
181 "Jednak wygodne cyfrowe systemy płatności mogą również chronić anonimowość i "
182 "prywatność pasażerów. Opracowaliśmy już jeden: [GNU Taler](https://taler.net/"
183 "en/). Został zaprojektowany jako anonimowy dla płatnika, ale odbiorcy są "
184 "zawsze identyfikowani. Zaprojektowaliśmy to w taki sposób, aby nie ułatwiać "
185 "unikania podatków. Wszystkie cyfrowe systemy płatności powinny być "
186 "zobowiązane do obrony anonimowości przy użyciu tej lub podobnej metody."
190 "What about security? Such systems in areas where the public are admitted "
191 "must be designed so they cannot track people. Video cameras should make a "
192 "local recording that can be checked for the next few weeks if a crime "
193 "occurs, but should not allow remote viewing without physical collection of "
194 "the recording. Biometric systems should be designed so they only recognise "
195 "people on a court-ordered list of suspects, to respect the privacy of the "
196 "rest of us. An unjust state is more dangerous than terrorism, and too much "
197 "security encourages an unjust state."
199 "Co z bezpieczeństwem? Takie systemy w obszarach, w których publiczność jest "
200 "przyjmowana, muszą być zaprojektowane tak, aby nie mogły śledzić ludzi. "
201 "Kamery wideo powinny wykonać lokalne nagranie, które można sprawdzić przez "
202 "kilka następnych tygodni, jeśli dojdzie do przestępstwa, ale nie powinno "
203 "umożliwiać zdalnego oglądania bez fizycznego pobrania nagrania. Systemy "
204 "biometryczne powinny być zaprojektowane tak, aby rozpoznawały tylko osoby na "
205 "liście podejrzanych nakazanej przez sąd, aby szanować prywatność reszty z "
206 "nas. Niesprawiedliwe państwo jest bardziej niebezpieczne niż terroryzm, a "
207 "zbyt duże bezpieczeństwo zachęca do niesprawiedliwego państwa."
211 "The EU’s GDPR regulations are well-meaning, but do not go very far. It will "
212 "not deliver much privacy, because its rules are too lax. They permit "
213 "collecting any data if it is somehow useful to the system, and it is easy to "
214 "come up with a way to make any particular data useful for something."
216 "Unijne przepisy RODO mają dobre intencje, ale nie idą zbyt daleko. Nie "
217 "zapewni dużej prywatności, ponieważ jego zasady są zbyt luźne. Pozwalają one "
218 "gromadzić dowolne dane, jeśli są w jakiś sposób przydatne dla systemu, i "
219 "łatwo jest wymyślić sposób, aby jakieś dane były przydatne do czegoś."
223 "The GDPR makes much of requiring users (in some cases) to give consent for "
224 "the collection of their data, but that doesn’t do much good. System "
225 "designers have become expert at manufacturing consent (to repurpose Noam "
226 "Chomsky’s phrase). Most users consent to a site’s terms without reading "
227 "them; a company that [required](https://www.theguardian.com/technology/2014/"
228 "sep/29/londoners-wi-fi-security-herod-clause) users to trade their first-"
229 "born child got consent from plenty of users. Then again, when a system is "
230 "crucial for modern life, like buses and trains, users ignore the terms "
231 "because refusal of consent is too painful to consider."
233 "RODO w dużej mierze wymaga od użytkowników (w niektórych przypadkach) "
234 "wyrażenia zgody na gromadzenie ich danych, ale to nie robi nic dobrego. "
235 "Projektanci systemów stali się ekspertami w zakresie zgody na produkcję (aby "
236 "zmienić przeznaczenie frazy Noama Chomsky'ego). Większość użytkowników "
237 "zgadza się na warunki witryny bez ich czytania; firma, która [wymagała]"
238 "(https://www.theguardian.com/technology/2014/sep/29/londoners-wi-fi-security-"
239 "herod-clause) od użytkowników do handlu swoim pierworodnym, otrzymała zgodę "
240 "od wielu użytkowników. Z drugiej strony, gdy system ma kluczowe znaczenie "
241 "dla współczesnego życia, takiego jak autobusy i pociągi, użytkownicy "
242 "ignorują warunki, ponieważ odmowa wyrażenia zgody jest zbyt bolesna do "
247 "To restore privacy, we must stop surveillance before it even asks for "
250 "Aby przywrócić prywatność, musimy przerwać inwigilację, zanim jeszcze "
255 "Finally, don’t forget the software in your own computer. If it is the non-"
256 "free software of Apple, Google or Microsoft, it [spies on you regularly]"
257 "(https://gnu.org/malware/). That’s because it is controlled by a company "
258 "that won’t hesitate to spy on you. Companies tend to lose their scruples "
259 "when that is profitable. By contrast, free (libre) software is [controlled "
260 "by its users](https://gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important."
261 "html). That user community keeps the software honest."
263 "Wreszcie, nie zapomnij o oprogramowaniu na swoim komputerze. Jeśli jest to "
264 "komercyjne oprogramowanie Apple, Google lub Microsoft, [szpieguje cię "
265 "regularnie](https://gnu.org/malware/). To dlatego, że jest kontrolowany "
266 "przez firmę, która nie waha się ciebie szpiegować. Firmy zwykle tracą "
267 "skrupuły, gdy jest to opłacalne. Natomiast darmowe (libre) oprogramowanie "
268 "jest [kontrolowane przez jego użytkowników](https://gnu.org/philosophy/free-"
269 "software-even-more-important.html). Społeczność użytkowników zapewnia "
270 "uczciwość oprogramowania."
274 "Richard Stallman is president of the Free [Software](https://www.theguardian."
275 "com/technology/software) Foundation, which launched the development of a "
276 "free/libre operating system GNU."
278 "Richard Stallman jest prezesem Free Software [Foundation](https://www."
279 "theguardian.com/technology/software), która zapoczątkowała rozwój systemu "
280 "operacyjnego GNU w wersji darmowej / wolnej."
284 "Copyright 2018 Richard Stallman. Released under [Creative Commons "
285 "Attribution NoDerivatives License 4.0](https://creativecommons.org/licenses/"
286 "by-nd/4.0/). The original English version was published in [The Guardian]"
287 "(https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/apr/03/facebook-abusing-data-"
288 "law-privacy-big-tech-surveillance) 2018-04-03."
290 "Prawa autorskie 2018 Richard Stallman. Wydane na podstawie [Creative Commons "
291 "Attribution NoDerivatives License 4.0](https://creativecommons.org/licenses/"
292 "by-nd/4.0/). Oryginalna wersja angielska została opublikowana w [The "
293 "Guardian](https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/apr/03/facebook-"
294 "abusing-data-law-privacy-big-tech-surveillance) 2018-04- 03"
projects / text-rms-personal-data-safe.git / blob