From 9244d0042c0a3f856f86859eda483f961fc29c62 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Petter Reinholdtsen Date: Wed, 15 Apr 2020 18:21:38 +0200 Subject: [PATCH] Add generated turkish markdown file. --- ...osal_to_keep_your_personal_data_safe.tr.md | 127 ++++++++++++++++++ 1 file changed, 127 insertions(+) create mode 100644 A_radical_proposal_to_keep_your_personal_data_safe.tr.md diff --git a/A_radical_proposal_to_keep_your_personal_data_safe.tr.md b/A_radical_proposal_to_keep_your_personal_data_safe.tr.md new file mode 100644 index 0000000..3ad39ae --- /dev/null +++ b/A_radical_proposal_to_keep_your_personal_data_safe.tr.md @@ -0,0 +1,127 @@ +Kişisel verilerinizi güvende tutmak için radikal bir öneri + +Richard Stallman tarafından, 3 Nisan 2018 + +**Bugün üzerimizde uygulanan gözetim Sovyetler Birliği'ndekinden daha +kötü durumda. Bu verilerin toplanmasını en baştan durdurmak için +kanunlara ihtiyacımız var.** + +Gazeteciler bana +[Facebook](https://www.theguardian.com/technology/2018/mar/31/big-data-lie-exposed-simply-blaming-facebook-wont-fix-reclaim-private-information) +verilerinin kötüye kullanılmasına gösterilen tepkinin mahremiyetin geri +kazanılması kampanyasında bir dönüm noktası olup olamayacağını +soruyor. Olabilir, eğer insanlar kampanyalarını daha kapsamlı ve derin bir +hale getirebilirlerse. + +Daha kapsamlı, sadece +[Facebook](https://www.theguardian.com/technology/facebook) değil tüm +gözetleme sistemlerini dahil etmek anlamında. Daha derin, verilerin +kullanımını denetlemekten verilerin toplanmasını denetlemeye geçmek +anlamında. Gözetleme her tarafa yayılmış olduğu için, mahremiyeti eski +haline getirmek muhakkak büyük bir değişiklik olacaktır, ve güçlü önlemler +almayı gerektirmektedir. + +Bugün üzerimizde uygulanan gözetim Sovyetler Birliği'ndekinden çok daha kötü +durumda. Özgürlük ve demokrasi için, bunun büyük kısmını ortadan kaldırmak +zorundayız. İnsanlara zarar vermek için verileri kullanmanın birçok yolu +var, bu yüzden en güvenli veri tabanı hiç toplanmamış olandır. Bundan +dolayı, AB'nin genel olarak kişisel verilerin nasıl kullanılacağını +düzenleyen yaklaşımı yerine ([Genel Veri Koruma +Yönetmeliği](https://www.eugdpr.org/) ya da GDPR), ben sistemlerin kişisel +verileri toplamasını durduran bir kanun öneriyorum. + +Bunu yapmanın en sağlam yolu, bir hükümetin isteğiyle kenara +kaldırılamayacak bir yol, sistemlerin bir kişi hakkında veri toplamayacak +şekilde kurulmasını zorunlu kılmaktır. Temel prensip, bir sistem temel +fonksiyonunu veri olmadan yerine getirebiliyorsa o sistemin veri +toplamayacak şekilde dizayn edilmesidir. + +Kimin nereye seyahat ettiği özellikle çok hassas bir bilgidir, çünkü +herhangi bir seçilmiş hedefi baskılamak için ideal bir dayanaktır. Örnek +olarak Londra'daki trenleri ve otobüsleri alabiliriz. + +Transport for London dijital ödeme kartı sistemi, herhangi bir Oyster ya da +banka kartıyla ödemesi yapılan bütün yolculukları merkezi bir şekilde kayıt +altına almaktadır. Bir yolcu kartı dijital olarak doldurduğunda, sistem +kartı yolcunun kimliğiyle ilişkilendirmektedir. Bu tamamıyla bir gözetim +anlamına gelmektedir. + +Ulaşım sisteminin bu durumu GDPR kuralları altında haklı gösterebileceğini +düşünüyorum. Benim teklifim, aksine, sistemin kimin nereye gittiğini takip +etmeyi bırakmasıdır. Kartın temel işlevi yolculuk için ödeme yapmaktır. Bu, +verileri merkezileştirmeden yapılabilir, bu yüzden ulaşım sistemi bunu +yapmaktan vazgeçmelidir. Dijital ödemeleri kabul ederken, bunu anonim bir +ödeme sistemi aracılığıyla yapmalıdır. + +Sistemin süslü özellikleri, bir yolcunun geçmiş yolculuklarının listesini +görüntülemesine izin vermesi gibi, temel işlevin bir parçası değildir, bu +yüzden herhangi bir ilave gözetim yapılmasını haklı çıkarmaz. + +Bu ilave hizmetler, talep eden kullanıcılara ayrı olarak sunulabilir. Daha +da iyisi, kullanıcılar yolculuklarını özel olarak takip etmek için kendi +kişisel sistemlerini kullanabilirler. + +Siyah taksiler, sürücülü araba kiralamak için bir sistemin yolcuların +kimliğini belirlemesine gerek olmadığını göstermektedir. Bu yüzden bu gibi +sistemlerin yolcuların kimliğini belirlemesine izin verilmemelidir; +yolculardan kimliklerini belirlemeye çalışmadan mahremiyete saygı duyan +nakit para kabul etmeleri zorunlu kılınmalıdır. + +Buna rağmen, kullanışlı dijital ödeme sistemleri de yolcuların gizliliğini +ve mahremiyetini koruyabilir. Biz zaten bir tane geliştirdik: [GNU +Taler](https://taler.net/en/). Ödemeyi yapanın anonim olması için +tasarlanmıştır, fakat ödemeyi alanlar her zaman bellidir. Vergi kaçırmaya +olanak sağlamaması için bu şekilde dizayn ettik. Bütün dijital ödeme +sistemlerin bu ya da benzer bir metodu kullanarak gizliliği koruması zorunlu +kılınmalıdır. + +Peki ya güvenlik? Halka açık alanlardaki bu gibi sistemler insanları takip +etmeyecek şekilde dizayn edilmelidir. Video kameralar, bir suç meydana +gelmesi durumunda geriye dönük birkaç hafta boyunca kontrol edilebilecek +yerel kayıtlar yapmalıdır, fakat bu kayıtların fiziksel olarak alınmadan +uzaktan görüntülenmesine izin vermemelidir. Biyometrik sistemler, diğer +herkesin mahremiyetine saygı göstermesi için, sadece mahkeme emri ile +şüpheliler listesindeki insanları teshiş edecek şekilde dizayn +edilmelidir. Adaletin olmadığı bir ülke terörizmden daha tehlikelidir, ve +çok fazla güvenlik adaletsiz bir ülkeyi teşvik eder. + +AB'nin GDPR düzenlemeleri iyi niyetlidir, fakat çok fazla ileriye +gitmemektedir. Kuralları çok gevşek olduğu için çok fazla mahremiyet +sağlamayacaktır. Eğer sisteme bir şekilde faydası varsa veri toplamaya izin +vermektedir, ve herhangi bir verinin birşeyler için faydalı olması için bir +yol bulmak çok kolaydır. + +GDPR, kullanıcıların (bazı durumlarda) verilerinin toplanmasına onay +vermesini gerektirmektedir, fakat bu pek işe yaramamaktadır. Sistem +tasarımcıları onay almakta uzman olmuşlardır (Noam Chomsky’nin +ifadesiyle). Çoğu kullanıcı bir sitenin şartlarını okumadan onaylar; +kullanıcılardan karşılığında ilk doğan çocuklarını vermelerini [zorunlu +kılan](https://www.theguardian.com/technology/2014/sep/29/londoners-wi-fi-security-herod-clause) +bir site birçok kullanıcıdan onay almıştır. Ve aynı şekilde, bir sistem +modern hayat için çok önemliyse, otobüsler ve trenler gibi, kullanıcılar +şartları görmezden gelmektedir çünkü onay vermemek düşünülmeyecek kadar can +sıkıcı olmaktadır. + +Mahremiyeti geri kazanmak için, onay bile istemeden önce gözetlemeye bir son +vermeliyiz. + +Son olarak, kendi bilgisayarınızdaki yazılımı unutmayın. Eğer Apple, Google +ya da Microsoft'un özgür olmayan yazılımı ise, [sizin hakkınızda düzenli +olarak casusluk +yapmaktadır](https://www.gnu.org/proprietary/proprietary.tr.html). Bunun +nedeni sizin hakkınızda casusluk yapmaktan çekinmeyecek şirketler tarafından +kontrol edilmeleridir. Kar söz konusu olduğunda şirketler ahlaki ilkelerini +kaybetme eğilimi göstermektedirler. Tam aksine, özgür yazılım [kullanıcıları +tarafından kontrol +edilmektedir](https://www.gnu.org/philosophy/free-software-even-more-important.tr.html). +Bu kullanıcı topluluğu yazılımın dürüst olarak kalmasını sağlamaktadır. + +Richard Stallman, özgür işletim sistemi GNU'nun geliştirilmesini başlatan, +Özgür [Yazılım](https://www.theguardian.com/technology/software) Vakfı'nın +başkanıdır. + +Copyright 2018 Richard Stallman. [Creative Commons Atıf-Türetilemez Lisansı +4.0](https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr) altında +yayınlanmıştır. Orijinal İngilizce versiyonu [The +Guardian](https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/apr/03/facebook-abusing-data-law-privacy-big-tech-surveillance) +adresinde yayınlanmıştır. 3 Nisan 2018. -- 2.47.2